Dziś publikujemy pierwszy post edukacyjny z serii „Dziękuję Ci, Ciało” – dotyczy on obrazu ciała.
DEFINICJA
Obraz ciała to wielowymiarowy konstrukt obejmujący myśli, uczucia i zachowania jednostki związane z jej własnym ciałem. Nie musi on być jednoznacznie pozytywny lub negatywny. Obraz ciała jest często rozumiany jako obejmujący zarówno aspekt wartościujący (zadowolenie lub niezadowolenie z wyglądu), jak i ocenę znaczenia obrazu ciała dla tożsamości jednostki. Wpływają na niego czynniki wewnętrzne (np. osobowość) i zewnętrzne (np. środowisko społeczne).
Obraz ciała jest ściśle powiązany ze stanami psychicznymi człowieka, zatem ma wpływ na wszystkie aspekty ludzkiego życia. Osoby z negatywnym obrazem własnego ciała na ogół deklarują gorszą jakość życia, częściej cierpią na zaburzenia odżywiania, zaburzenia afektywne (np. depresję), a także lękowe. Negatywny obraz ciała prowadzi również często do izolacji, utraty pewności siebie czy obsesji na punkcie zmiany wyglądu.
DYSMORFOFOBIA
W skrajnych przypadkach możemy mówić o dysmorfofobii. Występuje ona u ok. 3% populacji i charakteryzuje się zaburzonym obrazem własnego ciała. Pacjenci z dysmorfofobią są przekonani o jego nieestetycznej budowie oraz nękani przez natrętne myśli dotyczące defektów własnej aparycji, co w znacznym stopniu utrudnia ich funkcjonowanie. W skutek swoich przekonań pacjenci mogą unikać spotkań z innymi ludźmi i wychodzenia z domu, szukać pomocy u specjalistów medycyny estetycznej.
PROBLEM GLOBALNY
Obawy związane z obrazem ciała obejmują zaabsorbowanie ciałem i niezadowolenie z jego wyglądu (kształtu, wagi lub innych cech). Problem ten jest obecny na całym świecie ze względu na silną presję na dążenie do ideałów piękna. Obawy te mogą różnić się w zależności od kontekstu kulturowego, ale ich powszechność i powiązanie ze złym stanem zdrowia psychicznego i fizycznego mają charakter globalny. Niestety, badania pokazują, że to negatywne zjawisko potęgują social media.
SYTUACJA W POLSCE
Tylko co trzeci ankietowany Polak jest dumny ze swojego ciała, a jedynie 4% nic by w sobie nie zmieniło. Tym, którzy chcieliby poprawić swój wygląd, najbardziej zależy na schudnięciu (57%). Na kolejnych miejscach listy najbardziej pożądanych zmian znajdują się m.in.: poprawa figury, proporcji ciała, wyglądu włosów, zębów, wzrostu, nabranie masy, zmniejszenie brzucha, korekta elementów twarzy oraz likwidacja zmarszczek. Najbardziej lubimy w sobie natomiast oczy, usta i wzrost.
- Kobiety deklarują chęć zmiany kształtu piersi i pośladków, natomiast co dziesiąty mężczyzna pragnie poprawić muskulaturę.
- Z własnego wyglądu częściej zadowoleni są mężczyźni – kobiety wstydzą się swojego ciała dwa razy częściej.
- Aż 48% Polek deklaruje, że nie lubi swojego ciała.
- 1/3 kobiet ocenia swoją relację z ciałem jako „pełną wdzięczności i szacunku”, co 4. jako „wymagającą i surową”, a kolejne 22% jako „krytykującą i oceniającą”.
- Klinikę medycyny estetycznej chętnie odwiedziłaby co trzecia Polka i co siódmy Polak.
- Ponad połowa ankietowanych przyznaje się do przerabiania własnych zdjęć przed publikacją, a 1/5 do wytykania swoich mankamentów w czasie przeglądania się w lustrze.
- 1/3 uczniów deklaruje, że ocenia się przez pryzmat swojego ciała, nie akceptuje tego jak wygląda i regularnie używa filtrów.
- 40% ankietowanych zdarzyło się pomyśleć, że z powodu swojego wyglądu na nic w życiu nie zasługuje.
DOCENIANIE CIAŁA
Docenianie ciała to intuicyjna, pełna szacunku relacja z własnym ciałem, skupiająca się na funkcjonalności ciała oraz zdolności do angażowania się w działania, które przyczyniają się do ogólnego dobrego samopoczucia, w przeciwieństwie do skupiania się na zadowoleniu ze swojego kształtu i wyglądu, jak ma to miejsce w przypadku satysfakcji z ciała. Docenianie ciała może być czynnikiem chroniącym przed niezadowoleniem ze swojej fizyczności.
Wg badań najbardziej skuteczna ciałopozytywność to nie ta, która wyznacza alternatywne ideały piękna (czyli polega na porównaniach społecznych) lecz ta, która buduje poczucie generalnej akceptacji ciała, autonomii i sprawczości, niezależne od tego, jak to ciało wygląda.
Właśnie taki jest główny motyw naszej kampanii! Więcej informacji wkrótce!
Wszystkie wpisy dotyczące naszej kampanii znajdziecie tutaj: wszystko o DCC.
Bibliografia:
Betz, D. E., Sabik, N. J., & Ramsey, L. R. (2019). Ideal comparisons: Body ideals harm women’s body image through social comparison. Body image (29), 100–109. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2019.03.004.
CBOS (2009), Jak Cię widzą, tak Cię piszą – Polacy o znaczeniu wyglądu w życiu. Komunikat z badań, Warszawa. Pobrane z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2009/K_112_09.PDF (02.05.2024).
Flis, J., Dębski, M., na zlecenie Fundacji Unaweza (2023). Młode głowy. Raport z badania dotyczącego zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości wśród młodych ludzi. Pobrane z: https://mlodeglowy.pl/wp-content/uploads/2023/04/MLODE-GLOWY.-Otwarcie-o-zdrowiu-psychicznym_-Raport-final.pdf (02.05.2024).
Legault, L., & Sago, A. (2022). When body positivity falls flat: Divergent effects of body acceptance messages that support vs. undermine basic psychological needs. Body image (41), 225–238. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2022.02.013.
Mental Health Fundation (2019) Body image report – Executive Summary. Pobrane z: https://www.mentalhealth.org.uk/explore-mental-health/articles/body-image-report-executive-summary (02.05.2024).
Mobile Institute (2020). Siła kobiet. Jakie są współczesne Polki? Pobrane z: https://mobileinstitute.eu/kobiety (02.05.2024).
National Eating Disorders Collaboration (2018). Body image. Pobrane z: https://nedc.com.au/eating-disorders/eating-disorders-explained/body-image (02.05.2024).
Nutridome (2020). Czy Polacy lubią swój wygląd? Pobrane z: https://nutridome.pl/nmag/czy-polacy-lubia-swoj-wyglad (02.05.2024).
Pritchard, Mary & Button, Anna. (2023). #Instabod Versus #BoPo: An Experimental Study of the Effects of Viewing Idealized Versus Body-Positive Content on Collegiate Males’ and Females’ Body Satisfaction. Psychology of Popular Media. 10.1037/ppm0000454.
Rodgers, R. F., Laveway, K., Campos, P., de Carvalho, P. H. B. (2023). Body image as a global mental health concern. Global mental health (Cambridge, England), 10, e9. https://doi.org/10.1017/gmh.2023.2
Stein, J. P., Scheufen, S., & Appel, M. (2023). Recognizing the beauty in diversity: Exposure to body-positive content on social media broadens women’s concept of ideal body weight. Journal of experimental psychology. General, 10.1037/xge0001397. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/xge0001397.