Posted on

„Prawo do seksu”, Amia Srinivasan – recenzja koła seksuologii

“Prawo do seksu. Feminizm w XXI wieku” to książka autorstwa Amii Srinivasan, która ukazała się w Polsce w 2023 roku nakładem Wydawnictwa WAB, w tłumaczeniu Katarzyny Mojkowskiej. Publikacja ta zdobyła Nagrodę Orwella i Blackwell’s Book of The Year.

Pozycja ta jest zbiorem esejów autorki, które poruszają temat seksu oraz tego, jakie znaczenie ma on w naszym życiu codziennym, a także społecznym. Autorka książki jest znaną filozofką oraz wykładowczynią akademicką. Na co dzień zajmuje się zagadnieniami z zakresu filozofii politycznej, epistemologii, historii oraz teorii feminizmu.

“Prawo do seksu” powstało pierwotnie jako esej w 2014 roku, który był odpowiedzią na manifest Elliota Rodgera, czyli człowieka odpowiedzialnego za zabójstwa w Isla Vista. Z czasem jeden esej przerodził się w omawianą książkę, gdzie autorka zaczęła bardziej skupiać się na odpowiedzi ruchu feministycznego na to zjawisko oraz jego reakcji w stosunku do powyższego manifestu.

ZALETY PUBLIKACJI

W swoich esejach Srinivasan dotyka bardzo różnorodnych problemów, szczegółowo opisując wiele zjawisk z różnych perspektyw. Temat seksu zostaje rozpatrzony szczegółowo, rozłożony niemalże na części pierwsze. Sięgając do wielu teorii feministycznych, autorka opisuje rolę seksu w naszym świecie, jego wpływ na nasze społeczeństwo, politykę i prawo. Srinivasan opisuje seks nie jako czynność, lecz jako złożony proces, który zachodzi w relacji jednostka – społeczeństwo i wpływa na cały ten ekosystem.

Tematy poruszane w książce są opisywane przez Srinivasan w sposób, który nie tylko prowokuje do myślenia i podważenia pewnych znanych nam “oczywistości”, ale również w sposób zachowujący obiektywizm. Autorka zadaje trudne pytania bez oczywistych czy prostych rozwiązań, pozostawiając osobom czytającym własne pole do odpowiedzi na nie. Do poruszanych wątków należą choćby pornografia, społeczność inceli, świadoma zgoda, mizoginia czy nadużycia seksualne. Równie istotne miejsce zajmują tu kwestie nierówności władzy oraz wpływu rasy, płci czy orientacji seksualnej na sposób, w jaki postrzegana jest seksualność.

Jedną z największych zalet tej lektury jest fakt, że autorka rzetelnie opisując różne zjawiska stara się przedstawiać wiele różnych punktów widzenia, co pozwala poczuć głębię poruszanej problematyki. Odnoszenie się do prawdziwych, z życia wziętych wydarzeń na tle społecznym i kryminalnym, pozwala na ukazanie dużej różnorodności głosów i opinii na ich temat. Co więcej, pisarka porusza wiele istotnych i trudnych wątków, gdzie zaznacza swoje stanowisko w tych tematach, ale przez ukazanie ich w dość obiektywny sposób skłania nas również do własnej refleksji.

Autorka omawiając różne problemy kładzie nacisk nie na wskazanie odpowiedzi, lecz na próbę dogłębnego zrozumienia, dlaczego tak trudno niektóre zjawiska wyeliminować pomimo ich szkodliwości. Przykładowo, rozdział “Rozmawiając z moimi studentami o porno” w ciekawy sposób prezentuje szkodliwy wpływ pornografii na studentów_ki i ich życie seksualne, jednocześnie rozważając, jak nieodłącznym elementem naszego życia się ona stała. Nie otrzymujemy żadnej odpowiedzi od autorki o tym, co z tym faktem zrobić, ale zostajemy z silną refleksją na temat nas i ludzi, którzy nas otaczają.

WADY KSIĄŻKI

Minusem książki było skupienie się głównie na problematyce powyższych tematów przez pryzmat Stanów Zjednoczonych. Mimo że przytaczane historie pochodzą z różnych zakątków świata, stanowią one zdecydowaną mniejszość poruszanych treści, co wyklucza w pewien sposób problemy czy wyzwania innych części świata. Oprócz tego, pomimo omawiania sfery seksualności zabrakło w naszej opinii spojrzenia od strony jej psychologicznych oraz biologicznych aspektów, które są nierozerwalnie połączone z seksualnością.

PODSUMOWANIE

Naszym zdaniem “Prawo do seksu” to niezwykle ciekawa pozycja, która zgrabnie i szczegółowo opisuje szereg różnych problemów dzisiejszego świata. Pomimo że nie jest to kompendium wiedzy odnoszące się do całej problematyki, z jaką mierzy się chociażby ruch feministyczny, zdecydowanie jest to publikacja, która w interesujący sposób wprowadza czytelnika_czkę do tego świata.

Recenzja została przygotowana przez: Oliwię Rokicką i Michała Czechowicza.

Książkę można kupić tutaj: „Prawo do seksu. Feminizm w XXI wieku” Amia Srinivasan.

Posted on

„Gorsze”, Angela Saini – recenzja koła seksuologii

Publikacja “Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet” Angeli Saini ukazała się w Polsce w 2022 roku nakładem Wydawnictwa Czarnego, w tłumaczeniu Hanny Pustuły-Lewickiej.

Autorka książki jest brytyjską dziennikarką publikującą m.in w New Science czy The Guardian. W 2020 roku magazyn Prospect uznał ją za jedną z pięćdziesięciorga najważniejszych współczesnych myślicieli_ek. Założyła również organizację walczącą z pseudonauką – Challenging Pseudoscience przy stowarzyszeniu naukowo – edukacyjnym The Royal Institution of Great Britain.

Angela Saini w swoich tekstach zajmuje się analizą feminizmu, postrzeganiem różnic międzypłciowych przez współczesną naukę, patriarchatem oraz szeroko pojętą tematyką społeczną, o której pisze językiem badań oraz teorii naukowych.

“Gorsze” to z kolei próba odpowiedzi na wciąż obecne kontrowersje wokół rzeczywistych różnic międzypłciowych. Autorka, robiąc przegląd dotychczasowych badań naukowych w tej tematyce oraz rozmawiając z naukowcami_czyniami z różnych dziedzin, takich jak socjologia, antropologia, biologia, prymatologia czy neurologia, rzuca światło na istniejące stereotypy płciowe, które nadal są obecne zarówno w świecie naukowym, jak i w codziennym myśleniu.

Autorka przedstawia przekrój istniejących badań, dzieląc książkę na rozdziały odpowiadające konkretnym stereotypom. Do poruszanych zagadnień należą m.in:
-przekonanie o ogólnej niższości kobiet wobec mężczyzn,
-postrzegana przez społeczeństwo słabość fizyczna kobiet i mniejsza wytrzymałość
-obecność biologicznie uwarunkowanych różnic międzypłciowych, obecnych od urodzenia,
-sprowadzanie kobiety do roli matki, opiekunki,
-przekonanie o niższym popędzie seksualnym kobiet,
-uwarunkowanie mężczyzn do dominacji,
-menopauza jako powód do stygmatyzacji starszych kobiet.

ZALETY KSIĄŻKI

Niewątpliwie główną zaletą książki jest bogaty research przeprowadzony przez autorkę. Analizuje ona setki badań zarówno tych przedawnionych, jak i aktualnych oraz rozmawia z ekspertami_tkami z różnych dziedzin, co pozwala na wnikliwą analizę istniejących stereotypów z wielu różnych perspektyw.

Ponadto, Saini oddaje głos nie tylko zwolennikom_czkom równouprawnienia, ale nawet tym, którzy_re zaciekle bronią istnienia twardych różnic między płciami w dyskusji publicznej. Udaje jej się pisać rzeczowo i bez uprzedzeń, a jej styl pisania jest bardzo subtelny – poza wprowadzeniem oraz posłowiem autorka nie narzuca swoich przekonań.

Nawet do tych najbardziej klasycznych badań książka nie boi się podejść krytycznie. Wskazuje na błędy metodologiczne czy tendencyjność niektórych naukowców_czyń, udowadniając tym samym, że nauka choć objaśniająca wiele zjawisk, nie powinna być traktowana jako niepodważalna. Saini zwraca uwagę na fakt, że wiele jej dziedzin np. neuronauka dopiero się rozwija, tak więc aktualny stan badań może ulec w przyszłości zmianie.

Właśnie w rozdziałach poświęconych biologii człowieka autorka dementuje mity związane m.in z relacją pomiędzy wielkością mózgu a inteligencją, różnymi właściwościami mózgu konkretnej płci, dysproporcją konkretnych jego części czy różnymi typami inteligencji u kobiet i mężczyzn.

Ogromną zaletą pracy Saini jest to, że nie koncentruje się ona na zachodnim kręgu kulturowym, ale rozszerza analizę różnic międzypłciowych o inne typy społeczeństw. Autorka podejmuje tym samym próbę odpowiedzi na pytanie, czy o różnicach międzypłciowych bardziej decyduje biologia, czy środowisko społeczne oraz na ile są one tak uniwersalne, jak może nam się wydawać.

W tym celu podaje konkretne przykłady badań prowadzonych na innych kontynentach, wśród społeczności zbieracko – łowieckich czy innych plemion, których kultura różni się od naszej, a nawet wśród świata zwierząt, szczególnie naczelnych, najbliższych krewnych człowieka.

KRYTYKA

Część czytelników_czek zarzuca książce chaotyczne przeskakiwanie między tematami. Jakkolwiek rozumiemy podstawę tych uwag, uważamy, że zamysł autorki na swoisty “przegląd” badań w obranym temacie, zobowiązał ją do zgrabnego przechodzenia między nimi, co naszym zdaniem, nie utrudnia lektury.

Drugim zarzutem jest niewystarczające omówienie wątku osób inter- oraz transpłciowych. Rzeczywiście, temat chociaż poruszony, nie zostaje rozwinięty czy odniesiony do ogólnej dyskusji na temat gender. Uważamy, że ujęcie tematu z ich perspektywy, mogłoby wiele dodać do polemiki na temat różnic i ról tradycyjnie przypisywanych kobietom i mężczyznom.

PODSUMOWANIE

“Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet” to, naszym zdaniem, świetne wprowadzenie do tematyki około feministycznej. Przystępny język oraz mnogość przykładów sprawiają, że zarówno osoby dopiero rozpoczynające swoją przygodę z tego typu literaturą popularno-naukową, jak i te, które mają już pewną wiedzę, na pewno znajdą w niej coś dla siebie.

„Chociaż w wielu obszarach badania nie dają jasnej odpowiedzi, to stwierdziłam z otuchą, że nauka ma mnóstwo do zaoferowania kobietom i mężczyznom, którzy chcą żyć w sprawiedliwszym świecie.” (cytat z Posłowia)

Recenzja została przygotowana przez: Emilię Dębską i Ewę Żebryk.

Książkę można kupić tutaj: „Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet”, Angela Saini.