“Nowe wychowanie seksualne” to książka napisana przez Agnieszkę Stein, czyli znaną oraz cenioną polską psycholożkę dziecięcą oraz współzałożycielkę ośrodka wsparcia i rozwoju “Bliskie miejsce”. Omawiana pozycja liczy sobie około 400 stron, a w 2024 roku pojawiło się jej nowe, uaktualnione wydanie nakładem Wydawnictwa Mamania. Książka kierowana jest głównie do rodziców, ale mimo tego, poradnik ten wartościowy jest również dla pozostałych odbiorców_czyń.
“Nowe wychowanie seksualne” porusza tematy rozwoju seksualnego i oferuje świeże podejście do edukacji dzieci i młodzieży w tym zakresie. Seksualność jawi się jako integralna część ludzkiego życia – ukazana jest holistycznie, wielowymiarowo i pozytywnie. Ponadto, autorka czerpie z idei rodzicielstwa bliskości, teorii więzi czy porozumienia bez przemocy, kładąc nacisk na relacje oparte na szacunku i poczuciu bezpieczeństwa. Pozycja powstała z myślą o poszanowaniu dziecięcej intymności i wspieraniu harmonijnego rozwoju na każdym jego etapie, dlatego opiera się na najnowszych doniesieniach naukowych i aktualnej wiedzy.
Stein omawia szeroką gamę aspektów rozwoju dziecka, które pogrupowane są w tematyczne rozdziały. Zaczyna oczywiście od definicji seksualności, ale porusza także tematy dotyczące poczucia własnej wartości, zdrowia i higieny, ciała i dojrzewania, płciowości oraz stereotypów. W książce znajdziemy również informacje dotyczące budowania zdrowych relacji, bliskości, asertywności oraz gotowości na seks. Autorka nie pomija także kwestii języka – omawia trudności związane z polskim słownictwem, kwestie wulgaryzmów i przekleństw oraz znaczenie rozmów z dziećmi na tematy związane z seksualnością. Nie boi się podjąć trudnych tematów, związanych z bezpieczeństwem, naruszaniem granic i przemocą w różnych kontekstach i środowiskach.
ZALETY
Książka traktuje dziecko jako podmiot, a nie przedmiot i podkreśla wagę takich elementów jak budowanie jego poczucia wartości, poszanowanie jego granic czy odrzucenie stosowania wobec niego metody przymusu, co niestety nadal jest niepokojąco rzadkim podejściem. Jej całość oparta jest na idei budowania relacji z dzieckiem jako pełnowartościowym człowiekiem i w oparciu o zaufanie, otwartość oraz komunikację. Uczy, jak odejść od skupiania się na samym zachowaniu i oceniania go, na rzecz analizy tego, co ono nam komunikuje i jakie ma znaczenie dla relacji.
Autorka zachęca również, aby w swoim dążeniu do budowania zdrowej relacji z dzieckiem „zacząć od siebie”. Z tego powodu wielokrotnie daje czytelnikom_czkom przestrzeń na refleksję i przemyślenie wielu zagadnień – pozwala odwołać się do wspomnień i odczuć, które ukształtowały nas oraz nasze postrzeganie seksualności, obala mity i stereotypy wpajane nam przez społeczeństwo oraz uczy, jak radzić sobie z własnymi ograniczeniami i wstydem. W ten sposób lektura staje się nie tylko narzędziem pozwalającym na lepsze zrozumienie dzieci, ale i siebie.
Ponadto, w książce znajdziemy praktyczne wskazówki do prowadzenia rozmów oraz jasne odpowiedzi na wiele nurtujących pytań, co pomaga rozwiać wątpliwości, które często budzą lęk, wstyd lub niepewność. Autorka z dużą wrażliwością i zrozumieniem mierzy się z tematami uznawanymi za trudne lub kontrowersyjne, pokazując, że można o nich mówić z szacunkiem, prostotą i w zgodzie z wiekiem dziecka. Poradnik ten daje dorosłym narzędzia, język i pewność, że nie muszą znać wszystkich odpowiedzi – wystarczy, że będą gotowi słuchać, rozmawiać i być blisko.
Dodatkowym atutem, który zasługuje na szczególną uwagę, są listy innych wartościowych źródeł zamieszczone na końcu każdego rozdziału. W sekcjach „Warto przeczytać i obejrzeć” autorka dzieli się starannie dobranymi materiałami (książkami, filmami, artykułami), które pogłębiają omawiane tematy. Co ważne, rekomendacje są uporządkowane według grup: „dla rodziców”, „dla wszystkich dorosłych”, „dla dzieci i młodzieży”, co ułatwia znalezienie treści dopasowanych do swoich potrzeb i do etapu rozwojowego dziecka. Wszystko to sprawia, że książka staje się nie tylko źródłem wiedzy, ale także inspirującym przewodnikiem do dalszego odkrywania i rozmów.
KRYTYKA
Najczęściej spotykaną krytyką książki Stein jest ta odnosząca się do jej długości i stylu pisarskiego. Autorce zarzuca się “filozofowanie”, zbytnie rozwlekanie tematów oraz przeintelektualizowanie. Naszym zdaniem, biorąc pod uwagę powagę i znaczenie tematu książki, jej długość jest adekwatna, a szczegółowe poruszenie (zniuansowanych i wrażliwych przecież!) zagadnień potrzebne. Ilość treści i głębokie refleksje pisarki rzeczywiście mogą sprawiać, że dla wielu osób może to nie być “lektura na jeden wieczór”. Samo w sobie nie jest to rzeczą negatywną, choć niestety może zniechęcić część czytelników_czek. Mimo wszystko, w naszej ocenie, poświęcony jej czas jest tego warty. Szczególny problem zrozumieniu części zawartości może pojawić się jednak w przypadku czytania książki przez np. nastolatka_ę, co również proponuje autorka.
“Nowe wychowanie seksualne” może również okazać się niewystarczającą lekturą dla specjalistów_ek w temacie np. psychologii, seksuologii czy edukacji seksualnej, gdyż jest to książka przeznaczona raczej dla osób słabiej zaznajomionych z zagadnieniami, które porusza (np. rodzice czy nauczyciele_ki), a więc tłumacząca je wszystkie od podstaw. Nie jest to jednak zasada, szczególnie, że książkę tę można potraktować jako wzór tego, jak rozmawiać o seksualności dzieci (czy seksualności w ogóle) z osobami, z którymi pracujemy. Jest to również pozycja, która zbiera w jedno miejsce wiele ważnych tematów, dlatego może okazać się dobrym podsumowaniem posiadanej już wiedzy.
PODSUMOWANIE
„Nowe wychowanie seksualne” Agnieszki Stein to empatyczny i oparty na aktualnej wiedzy poradnik dla osób, które chcą wspierać dzieci i młodzież w rozwoju seksualnym w sposób świadomy, pełen szacunku i zrozumienia. Autorka przedstawia seksualność jako naturalną, integralną część życia człowieka i zachęca do rozmów, które budują relację opartą na zaufaniu, akceptacji i bliskości. Książka porusza szeroki zakres tematów, oferując przy tym konkretne narzędzia komunikacyjne, rekomendacje poszerzające treści oraz przestrzeń do refleksji nad własnymi przekonaniami i doświadczeniami. Choć jej styl może wydać się czasami rozwlekły, a poziom niewystarczający dla specjalistów_ek, ale miejscami zbyt trudny dla osób nastoletnich, jest to cenna pozycja, która inspiruje do pogłębiania własnej świadomości oraz do uważnego towarzyszenia dziecku w jego rozwoju.
Recenzja została przygotowana przez: Magdalenę Dalmatę i Natalię Tecmer.
Książkę można kupić tutaj: „Nowe wychowanie seksualne” Agnieszka Stein.
